رجال و مشاهیر شهرستان زاوه خراسان رضوی

پس از اینکه سردار اسحاق خان قرایی قدرت را از نجفقلی خان می گیرد و به مرمت و بازسازی قلعه تربت در سال ۱۲۱۱ هـ .ق می پردازد. وی که مستظهر به روابط دوستانه اش با امیر کابل بود، اداره و حکومت ولایت غوریان را که در ده تا دوازده فرسنگی هرات می باشد و این ولایت در زمانیکه حسین خان، سردار خراسان بود، به سعی او بدست آمده، به سردار اسحاق خان قرایی سپرده شده بود. سردار اسحاق خان نیز این قلعه و حکومت آنرا به برادر زاده خود یوسفعلی خان واگذار می کند و او که بعدها والی هرات می شود، با شیخ حسن و پسرش محمد علی آشنا شده و به هوش و درایت، کیاست و فراست و علم و قضاوت آنها پی برده، به آنها ارادت پیدا می کند و با توجه به اینکه آنها اصل و نسبشان از تربت و زاوه بوده است لذا او، محمد علی و پدرش را به سردار اسحاق خان قرایی معرفی می نماید….

سردار اسحاق خان قرایی پس از اینکه قدرت را از نجفقلی خان امیر قرا تاتار گرفت و او را به قتل رساند، جای او را می گیرد و حاکم بر منطقه تربت و ملوک اطراف می شود. شروع به مرمت و بازسازی قلعه تربت که در اثر حملات ازبک ها، ترکمن ها و افغان ها ویران شده بود، می نماید و به همت او تربت حیدریه از نو ساخته می شود. اواخر دهه قرن دوازدهم حدود سال های ۱۱۹۰ هـ .ق و اوایل قرن سیزدهم حدود سال ۱۲۱۱ هـ .ق اقدام بزرگ این مرد در نوسازی و آبادانی تربت حیدریه صورت می پذیرد….

در سال ۱۱۹۵ هـ .ق در زاوه در خانه ی محقر شیخ حسن که یکی از علمای تراز اول و مردی درستکار و مورد وثوق مردم آن دیار بود و در حوزه علمی و امور قضایی و قضاوت دارای مسند و کرسی بوده است، خورشیدی طلوع کرد که او را محمدعلی نام نهادند. محمدعلی همانند پدر دارای هوش و ذکاوت سرشاری بود، زمان طفولیت و دوران صباوت را نزد پدر و تحت تعلیم و تربیت او، علوم دینی و قرآنی را در خانه فرا می گیرد و کم کم در جلسات درس و بحث پدر همانند طلبه های دیگر شرکت می کند و مشغول به آموزش علوم دینی، قرآنی و فقهی می گردد….

استاد ذبیح‌الله صاحبکار متخلص به «سهی» فرزند کربلایی ابراهیم صاحبکار، در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی در دولت‌آباد تربت حیدریه به دنیا آمد. در دوران کودکی از شاهنامه خوانی و مثنوی خوانی که در منزل پدرش برپا بود، بهره‌‌ها برد. تحصیلات ابتدایی را در دولت‌آباد گذراند و سپس برای ادامه تحصیلات به نزد برادر بزرگترش که در تربت جام بود رفت و به تحصیل در مدرسه علمیّه مهدیّه این شهر پرداخت. پس از پنج سال به تأکید مرحوم غلامرضا قدسی به مشهد رفت و در مدرسه باقریه و مدرسه « نواب صفوی » مشغول تحقیق شد و با حضرت‌آیت‌الله خامنه‌ای همدرس گردید. وی در سال ۱۳۴۲ به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به تدریس فلسفه و منطق و ادبیات در دبیرستان‌های تربت حیدریه و مشهد پرداخت….

توضیحات مختصر :

سخن گفتن درباره ی خطیبی دانشمند، فیلسوف شهیر و واعظی توانا چون استاد حسینعلی راشد تربتی کار آسان و راحتی نیست و این کار را باید به دیگران و صاحبنظرانی واگذار کرد که درباره ی استاد و مراتب علمی و اخلاقی ایشان اهل نظرند، و یا کسانی که با زندگی ایشان و نوشته هایش سر و کار داشته و پای درس و بحث او بوده و مرتب از منبرها و سخنرانی های استاد استفاده کرده است و یا حتی باید به خویشان و بستگان نزدیکشان محول نمود. در هر صورت به خود جرأت داده و در این جا به عنوان یاد بود سالگرد نکوداشت حاج آخوند ملا عباس راشد تربتی که در مهر ماه سال ۱۳۸۶ در تربت حیدریه برگزار گردید – و از آن روز بعد از برگزاری کنگره تا به امروز رو به کمرنگی می رود….

آن آفتاب کرم و احسان، آن دریای ورع و عرفان، آن مبارز میدان مجاهد، حاج آخوند ملّاعباس راشد، از علمای پرهیزکار و مجاهدین حق و حقیقت و سالکین طریقت بود، در راه خدا و برای خدا قدم برمی داشت و فقط در مقابل خدا کرنش می کرد. در تقوا و پرهیزکاری ید طولایی داشت. او عالمی عارف و خدمتگذار و سالکی سخت کوش و متعبّد بود. که، (آقا بزرگ حکیم) در مورد حاج آخوند چنین می گفت: « حاج آخوند مرد فوق العاده ای است و اگر به این شدت تعبّد نمی داشت، می توانست به جای منطقه خراسان دنیایی را تحت تأثیر قرار بدهد. » دائم در مقام قُرب و غرقه ی اُنس و محبّت بود. دائم الوضو و دائم الذکر و همیشه اوقات را بر صوم و صلات می گذراند. خستگی ناپذیر بود بطوریکه شب و روز در مزرعه کار می کرد. …