وبگاه شخصی دکتر خسروی سهل آبادی وبگاه شخصی دکتر خسروی سهل آبادی
تربت حیدریه را می توان بزرگترین بازار عرضه و فروش گل زعفران در جهان برشمرد که برای تثبیت اشتغال پایدار و ارز آوری در این بازار نیازمند ساماندهی است.
تربت حیدریه به رغم این جایگاه در بازار زعفران که در ایران و جهان دارد متاسفانه برای کنترل و عرضه آن با استانداردهای بهداشتی برای این محصول مهم و راهبردی فاقد متولی است که این مشکل در کل کشور هم وجود دارد.
بازار فروش گل زعفران در ترمینال مسافربری شهر تربت حیدریه از سال های قبل آن هم به صورت سرباز با آجر سفال احداث شده که این محصول مهم، به شکل غیر بهداشتی در این مکان خرید و فروش می شود.
برداشت زعفران در نیمه های دوم آبان ماه هر سال آغاز می شود و زعفرانکاران جنوب خراسان رضوی از شهرستان های همجوار محصول خود را به بازار بزرگ تربت حیدریه می آورند.
قبل از ورود زعفران به بازار، دلالان به صورت گروهی در ورودی بازار استقرار دارند و محصول کشاورزان را قبل از رسیدن به این بازار با قیمت پایین خریداری می کنند.
متولی فروش زعفران در تربت حیدریه شهرداری این شهر است که هر سال این مکان را قبل از برداشت در مهر ماه به صورت مناقصه به افراد متقاضی واگذار می کند.
این اقدام تاکنون به ساماندهی بازار کمکی نکرده است ؛ در این میان سرمایه گذار به فکر سودآوری بیشتر و کشاورزان منطقه نیز بصورت غیر اصولی و غیر استاندارد این محصول را به این بازار منتقل می کنند.
نبود بازار رسمی زعفران در شهر تربت حیدریه باعث سودجویی دلالان شده که شهرداری باید با مشارکت بخش خصوصی بازار زعفران را خارج از ترمینال مسافربری احداث کند.
مرکز بهداشت و جهاد کشاورزی شهرستان تربت حیدریه نیز باید با نظارت دقیق بر ساماندهی زعفران، مشکلات بهداشتی را حل نموده و بازار مطلوبی برای این محصول ایجاد کنند.
در فصل برداشت زعفران، تمام زعفرانکاران شهرستان های مجاور، محصول خود را برای فروش به این شهرستان منتقل می کنند که اگر بازار زعفران ساماندهی شود ارز آوری خوبی نیز برای کشورمان خواهد داشت.
مرکز بهداشت تربت حیدریه برای افزایش تولید و بهداشتی کردن زعفران باید آموزش های زیست محیطی و بهداشتی لازم به تولید کنندگان زعفران را در دستور کار خود قرار دهد.
بزرگترین مشکل محصول زعفران، برداشت غیر بهداشتی آن هم توسط افرادی است که هیچ نوع آموزشی ندیده اند که این عامل اصلی نبود نیروی کار کم درفصل برداشت است که عدم آشنایی آنان با این محصول و رعایت نکردن بهداشت، کیفیت این محصول را کاهش می دهد.
در مواقع حمل این محصول راهبردی و مهم از خودروهای وانت رو بازاستفاده می شود که این امر نیز به غیر بهداشتی شدن این محصول کمک می کند.
آمار موید آن است که از مجموع ۳۰۰ تن زعفرانی که در سال در جهان تولید می شود ۲۵۰ تن محصول برداشتی ایران است که از این مجموع نیز ۲۰۰ تن زعفران تولیدی خراسان رضوی و از سطح ۶۲هزار هکتار زمین کشاورزی برداشت می شود.
سطح زیرکشت زعفران در منطقه تربت حیدریه ۲۱ هزار هکتار با توان تولید ۷۵ تن زعفران خشک در سال است که این شهرستان را به قطب تولید زعفران در کشور و دنیا تبدیل کرده است .
یکی دیگر از مشکلات زعفرانکاران منطقه تربت حیدریه با توجه به تولید ۷۵ درصد زعفران جهان این است که هنوز نتواسته اند برند اقتصادی این محصول استراتژیک را به نام خود ثبت کنند و متاسفانه پس از صادرات به بازارهای جهانی با برند کشور اسپانیا به فروش می رسد.
طبق قانون، هر منطقه و یا کشوری که ۵۵ درصد محصول جهان را در اختیار داشته باشد می تواند بورس بین المللی داشته باشد که مسوولان دست اندرکار باید در این خصوص چاره اندیشی کنند.
در شهرستان تربت حیدریه پژوهشکده زعفران احداث شده که با راه اندازی آن می تواند به وضعیت برند اقتصادی این محصول راهبردی کمک شایانی کند و تحولی در اقتصاد منطقه و آشنایی زعفرانکاران با اصول بهداشتی داشته باشد.
بیشترین تولید زعفران کشور در تربت حیدریه، زاوه، کاشمر، رشتخوار و مه ولات صورت می گیرد لذا برای ادامه حیات و حفظ این محصول ارزشمند باید افزایش بازده تولید را در برنامه داشت و درعین حال تولید به صورت کاملا اصولی، بهداشتی و باکیفیت انجام شود.
با وجودی که آمارهای رسمی نشان می دهد بیشترین تولید زعفران جهان متعلق به ایران است اما نتوانسته ایم از این مزیت به دلیل نداشتن متولی خاص استفاده بهینه داشته باشیم.
در مقابل، کشور اسپانیا که بزرگترین واردکننده زعفران ایران است و در سال پنج تن تولید دارد ۹۰ تن صادرات زعفران را در جهان به نام خود ثبت کرده است.
تمام مشکلات در بازار زعفران در شرایطی رخ می دهد که به راحتی می توان با عرضه زعفران در بورس کالا زمینه ایجاد بهترین بسته بندی و استاندارد را با برند ایرانی مهیا کرد تا زعفران ایران حرف نخست را در جهان بزند و اقتصاد کشور را متحول کند.
دلالان، با تعلل مسوولان در تعیین خرید تضمینی زعفران از شرایط بحرانی زعفرانکاران سوءاستفاده می کنند و در زمان برداشت، با خرید فله ای محصول کشاورزان سبب بی ثباتی قیمت در بازار می شوند.
*مسوول دفتر ایرنا در شهرستان تربت حیدریه
