دستاورد های بهداشت و درمان و آموزش پزشکی
✅ایران سومین تولید کننده داروی ام اس در جهان ایران
✅نخستین تولیدکننده داروی گیاهی ضد ایدز در دنیا
✅ایران ،رتبه پنجم در تولید شبیه سازی حیوانات
✅اولین سازنده بیو ایمپلنت چشمی در دنیا
✅ایران ،اولین تولید پودر استخوان ساز
✅رتبه سوم استخراج سلول بنیادی از دندان شیری
✅ایران ،رتبه چهارم درمان ناشنوایی در جهان
✅ مبتکر نخستین پیوند نای مصنوعی تک مرحله ای در دنیا
✅ایران ،دومین کشور با دانش ساخت پروتز عصبی در جهان
✅ایران ،تولید اولین داروی گیاهی روماتیسم در جهان
✅تولید اولین داروی گیاهی زخم پای دیابتی در ایران
✅ایران ،رتبه پنجم تولید داروی انعقاد خون در جهان
✅بیمارستان نمازی شیراز جزء سه بیمارستان اول جهان در پیوند کبد
✅دومین کشور در تحقیقات مغز و نخاع
✅۹۷ درصد نیازهای دارویی را خودکفا و خودش تولید می کند.
✅ ایران از نظر تعداد چشمپزشک و متخصص مغز و اعصاب، رتبۀ اول غرب آسیا را دارد.
✅ تولد اولین نوزاد آزمایشگاهی در ایران، دانش نوزاد آزمایشگاهی به شیوۀ آی وی اف یا لقاح خارج از رحم شد.
✅ اولین درمان آسیب نخاعی در جهان
✅ اولین شبیه سازی ژنتیکی شده در غرب آسیا
✅اولین عمل پیوند قلب تاریخ ایران ۳۱ فروردین سال ۱۳۷۲ اولین عمل پیوند قلب در تاریخ ایران را به شکل موفقیتآمیز انجام دادند. از آن زمان تاکنون، ایران در باشگاه ۱۰ کشور برتر جهان در زمینۀ عمل پیوند قلب است و سالانه ۱۵ هزار عمل قلب در ایران انجام میشود و ۸۰ مرکز پیوند اعضا نیز در کشور فعال است.
✅ اولین بانک خون بند ناف ایران
✅در سالهای قبل از انقلاب، از هر ۱۰۰۰ تولد، ۱۱۱ نوزاد در ایران فوت میکردند. به این شاخص میگویند شاخص «مرگ و میر نوزادان» که یکی از آمارهای اصلی در شناخت وضعیت سلامت عمومی یک جامعه هست. در سال ۱۳۹۵ اما این تعداد به حدود ۱۰ نوزاد در ۱۰۰۰ نوزاد رسیده است.در جهان، میانگین این آمار، ۳۱ مرگ در هر ۱۰۰۰ تولد است و در غرب آسیا ۲۰ مرگ در هر ۱۰۰۰ تولد. یعنی آمار ایران از وضعیت فاجعهبار دوران پیش از انقلاب در این زمینه تا سال ۱۳۹۵ حتی از میانگین جهانی و منطقهای نیز بهتر شده است. اما آمار مرگ کودکان در هنگام تولد، تنها شاخصۀ سلامتی در کشورها نیست.
✅یکی دیگر از شاخصهها، مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال است. در دوران پهلوی، از هر هزار تولد زنده، ۱۷۴ کودک، پنج سالگی خود را نمیدیدند. اما این آمار تا سال ۱۳۹۵ به ۳۶ کودک کاهش پیدا کرده است. شاخصۀ دیگر سلامتی اما مرگ و میر مادران در هنگام بارداری و زایمان است. در دوران پهلوی، از هر ۱۰۰ هزار مادر، ۲۴۵ نفر در مراحل زایمان و بارداری جان خود را از دست میدادند. اما در سالهای پس از انقلاب تا ۱۳۹۵ این آمار به ۲۰ نفر در ۱۰۰ هزار نفر رسیده است.
✅ امید به زندگی مردان که در دوران پهلوی حدود ۵۶ سال بود حالا ۷۲ سال شده و امید به زندگی زنان که در دوران پهلوی ۵۷ سال بوده حالا ۷۶ سال شده است که رتبه ایران در جهان، جزء شاخصترین کشورها از نظر پیشرفت امید به زندگی به شمار میآید.
✅ یکی از عوامل موثر در بهبود وضعیت سلامت مردم، افزایش تعداد پزشکان است. سال ۱۳۵۶ در کشور جمعا ۱۴ هزار و ۷۰۰ پزشک وجود داشت که ۹۴۴۱ نفر از آنان پزشکان عمومی بودند و ۵۲۵۹ نفر هم پزشک متخصص. به علت کمبود پزشک در آن سالها کشور مجبور بود از خارج پزشک وارد کند. اما بعد از انقلاب، تعداد پزشکان به ۲۷ هزار و ۱۲۲ نفر تا سال ۱۳۹۰ افزایش پیدا کرده بود و ۱۲۲۱ نفر هم پزشک متخصص وجود داشته است.
✅از نظر آموزش پزشکی نیز پیش از انقلاب کل دانشکدههای پزشکی کشور ۷ دانشکده بود که در دل دانشگاههای دیگر قرار داشت. بعد از انقلاب اما ۴۰ دانشگاه مستقل علوم پزشکی به وجود آمده است که در سراسر کشور به تربیت دانشجو در رشتههای مختلف مرتبط با بهداشت و درمان میپردازند.
✅از نظر میزان تختخواب یا ظرفیت پذیرش بیمار، قبل از انقلاب مجموع این ظرفیت ۵۶ هزار نفر بود اما تا ۱۳۹۰ این ظرفیت به ۱۰۳ هزار و ۳۶۵ تختخواب رسیده است.
✅اما بیشترین کار در روستاها انجام شده است. سال ۱۳۵۶، هزار و پانصد مرکز بهداشت و درمان روستایی وجود داشت اما این تعداد فقط تا سال ۱۳۹۰ تقریبا به ۲۹۱۴ مرکز بهداشت و درمان روستایی رسیده است.
✅از نظر داروسازی هم پیش از انقلاب، تنها ۲۵ درصد نیاز دارویی کشور در داخل کشور تولید میشد و ۷۵ درصد باقیمانده از خارج میآمد. اما پس از انقلاب داروسازی نیز ناگهان رشد کرد و حالا ۹۵ درصد داروهای مورد نیاز کشور در داخل کشور تولید میشود و فقط ۵ درصد داروهای بسیار خاص است که از خارج وارد میشود. شرکتهای بیمهای هم از ۱۲ شرکت به ۲۸ شرکت افزایش پیدا کردهاند و جمعیت تحت پوشش بیمۀ درمانی که در سال ۱۳۵۶ فقط یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بودهاند بعد از انقلاب بیش از ۳۶ برابر شده و به ۶۵ میلیون نفر رسیده است.
✅پیشرفتهای ایران در زمینۀ تحقیقات پزشکی و رویان نیز در جهان زبانزد است و چشمانداز آینده نشان میدهد که با گسترش پژوهشکدهها و اختراعات پزشکی، ایران مقصد توریسم درمانی در منطقه خواهد بود.
اولین ها – ۷ – تولد اولین نوزاد آزمایشگاهی در ایران
✅روش آی وی اف، یکی از راههای باروری است. در برخی از شرایطی که مشکل باروری وجود دارد، میتواند لقاح را در خارج از رحمِ مادر و در شرایط مصنوعی که مانند رحم، شبیهسازی شده، انجام داد و پس از ۲ تا ۶ روز آن را به بدن مادر منتقل کرد. نخستین بار استرالیا در سال ۱۳۵۲ موفق شد این عمل پیچیده را انجام دهد. در ایران، برای اولین بار پس از انقلاب، دکتر ابوطالب صارمی در سال ۱۳۶۷ پژوهش خود دربارۀ آی وی اف را منتشر کرد. دو سال بعد، در سال ۱۳۶۹، در یزد، اولین کودک به این روش آزمایشگاهی متولد شد و یکسال بعد هم، یک دوقلو در تهران به همین شیوه متولد شد.
به این ترتیب، در پایان دهه شصت، ایران برای اولین بار، صاحب دانش نوزاد آزمایشگاهی به شیوۀ آی وی اف یا لقاح خارج از رحم شد.
✅اولین ها – ۶ – اولین درمان آسیب نخاعی در جهان
اشاره به پیشرفت های ایران دارد که برای اولین بار در تاریخ ایران اتفاق افتاده است که همه آنها در همین ۴ دهه گذشته و بعد از انقلاب رخ داده است.
اولین درمان آسیب نخاعی در جهان
حتما اصطلاح قطع نخاع را بارها شنیدهایم. برای قرنها هرگونه آسیب نخاعی اساسا بدون درمان بود و کسی که در هر ناحیه از نخاع خود دچار آسیب میشد تمام اندامهای پایینتر از محل آسیب او نیز برای همیشه از کار میافتاد. از دوران باستان، پزشکان دنبال راهحل این ضایعه بودند. راهحل سلولهای بنیادی، راهحلی جدید است. ابتدا روسها و سپس چینیها آزمایشاتی کردند که هیچکدام موفقیت کامل نداشت. ایران اولین کشور جهان بود که در سال ۱۳۷۵ روش استفاده از سلولهای شوآن را بهعنوان راه ترمیم آسیب نخاعی مطرح کرد. سلولهای شوآن، از سلولهای ویژۀ دستگاه عصبی هستند که رشتههای عصبی را میپوشانند. ایران از ۱۳۷۹ پروژۀ عملی را آغاز کرد. اولین آزمایشها روی جانوران در سال ۱۳۸۱ انجام شد و سرانجام ایران اولین کشور جهان بود که در سال ۱۳۸۵ توانست این شیوۀ اختصاصی را در ترمیم ضایعات نخاعی بهطور موفقیتآمیز روی بیماران آزمایش کند. کشورهایی مثل چین و روسیه در سالهای دهۀ نود توانستند به شیوههای مشابهی برسند. در ژاپن فناوریهای مشابه همچنان در مرحلۀ آزمایش روی جانوران قرار دارد.
✅اولین ها – ۵ – اولین شبیه سازی ژنتیکی شده در غرب آسیا
اشاره به پیشرفت های ایران دارد که برای اولین بار در تاریخ ایران اتفاق افتاده است که همه آنها در همین ۴ دهه گذشته و بعد از انقلاب رخ داده است.
✅اولین شبیه سازی ژنتیکی شده در غرب آسیا
✅اولین جانور جهان که به شیوۀ شبیهسازی ژنتیکی بهوجود آمد، نوعی وزغ بود که در سال ۱۹۵۲ توسط دانشمندان آمریکایی تولید شد. اولین ماهی شبیهسازی شده هم در سال ۱۹۶۳ توسط یک دانشمند چینی بهوجود آمد. اما پیچیدهترین جانوران، گونۀ پستانداران هستند. اولین جانوری از طبقۀ پستانداران که بشر موفق به شبیهسازی ژنتیکی آن شد، گوسفندی ماده به اسم دالی بود که در انگلستان مورد پژوهش قرار گرفت. دالی از سلول پستان یک گوسفند دیگر ساخته شد و در سال ۱۹۹۶ متولد شد. در غرب آسیا، ایران از نخستین کشورهایی بود که تحقیقات دربارۀ شبیهسازی ژنتیکی را آغاز کرد. در این زمینه ترکیه مهمترین رقیب ایران بود. اما در ۸ مهر ۱۳۸۵، این دانشمندان ایرانی بودند که برای اولین بار در غرب آسیا موفق شدند پستاندار شبیهسازی شده تولید کنند.
✅اولین ها – ۳ – اولین عمل پیوند قلب تاریخ ایران
اشاره به پیشرفت های ایران دارد که برای اولین بار در تاریخ ایران اتفاق افتاده است که همه آنها در همین ۴ دهه گذشته و بعد از انقلاب رخ داده است.
✅اولین عمل پیوند قلب تاریخ ایران
۱۲ آذر ۱۳۴۶، اولین بار دکتر کریستیان برنارد اهل آفریقای جنوبی موفق شد قلب زن جوانی ۲۶ ساله به نام دنیس داروال را که بر اثر تصادف رانندگی کشته شده بود با موفقیت به جای قلب بیمارش پیوند بزند. سه روز بعد، در نیویورک نیز دومین پیوند قلب انجام شد. سال بعد باز هم در آمریکا پیوند بعدی انجام شد. پس از آن پیوند قلب در جهان رواج پیدا کرد. در ایران اما پیوند قلب برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی رخ داد. پنج سال پس از پایان جنگ، در بیمارستان دکتر شریعتی تهران، مشهور به بیمارستان قلب.
دکتر محمدحسین ماندگار و همکارانش ۳۱ فروردین سال ۱۳۷۲ اولین عمل پیوند قلب در تاریخ ایران را به شکل موفقیتآمیز انجام دادند. از آن زمان تاکنون، ایران در باشگاه ۱۰ کشور برتر جهان در زمینۀ عمل پیوند قلب است و سالانه ۱۵ هزار عمل قلب در ایران انجام میشود و ۸۰ مرکز پیوند اعضا نیز در کشور فعال است.
اولین ها – ۲ – اولین بانک خون بند ناف ایران
اشاره به پیشرفت های ایران دارد که برای اولین بار در تاریخ ایران اتفاق افتاده است که همه آنها در همین ۴ دهه گذشته و بعد از انقلاب رخ داده است.
✅اولین بانک خون بند ناف ایران
در ایران، پیش از انقلاب، تولید علمِ ژنتیک در کشور وجود نداشت. دکتر سعید کاظمی آشتیانی، روز هشتم خرداد ۱۳۷۰ پژوهشکدۀ رویان را تاسیس کرد که اولین مرکز تولید علم ژنتیک در کشور بود. موضوع اصلی کار رویان، سلولهای بنیادی بود. یعنی سلولهایی که هنوز کارکرد تخصصی پیدا نکرده و با مهندسی ژنتیک میشد آنان را به یک سلول خاص بدل کرد. یکی از مهمترین منابع این سلولها، خونِ بندِنافِ جنین است. در جهان، اولین بانک خون بندناف در فرانسه و از سال ۱۳۶۸ پیگیری شد. کشورهای پیشرفته دیگر خون بندناف را دور نمیریختند بلکه به عنوان منبع سلولهای بنیادی حفظ میکردند. سرانجام دانشمندان ایرانی برای اولین بار بانک خون بندناف نوزادان را در سال ۱۳۸۴ راهاندازی کردند. امروزه، در ایران، سالانه یازده هزار نفر متقاضی ذخیرۀ خون بندناف هستند. بنا به آمار سال ۱۳۹۴، در جهان ۱۳۴ بانک خون بندناف وجود دارد که ۷۸۰ هزار نمونۀ خون بندناف نوزادان در مجموع آنها ثبت شده است که ۵۵ هزار نمونۀ آن متعلق به ایران است.